Müzik Teknolojileri

Popüler Stereo Mikrofonlama Teknikleri

Stereo Mikrofonlama Tekniklerine neden ihtiyaç duyarız.

İnsan tek kulakla ses kaynağının yönünü saptayamaz. Ama iki kulakla, “binaural localization” (ikisesli yer saptama) denilen yöntemle, sesin oluştuğu kaynağı saptanabilir. Bu yöntem, kulağın aldığı üç ayrı ipucu işlenerek yapılır:
İki kulak arasındaki volüm farkı
Ses dalgasının iki kulağa varış zamanı farkı
Dış kulağın bir parçası olan pinnanın etkisi.
Bu sayede sesin yönünü tayin ederiz.

Stereo kaydetmek tek bir mikrofonla yapılan kayda göre daha dolgun ve hacimli bir kayıt elde etmemizi sağlar.

Stereo mikrofonlama, gruplar ve solistleri kaydetmede güvenilir bir çözümken, aynı zaman çok kanallı kayıtlarda da çok başarılı bir biçimde kullanılabilir.

 

Aynı enstrümanı iki veya daha fazla mikrofon ile kaydederken ses farklı zamanlarda farklı mikrofonlara ulaşacak. (milisaniyeler içinde) ve faz farkı oluşacaktır.

Sinyaller aynı genlikte mikrofona ulaşıyorsa , frekanslar birbirini destekleyecek, karşıt genliklerde ulaşıyorsa, birbirlerini iptal edeceklerdir.

Genel olarak, elde edilen ses, hacim dalgalanmaları ve frekans arttırma ve iptal etme özelliklerine sahiptir. Eğer iki Sinyaller birbirinden 180 derece ayrılırsa tam bir sessizliğe sahip olursunuz. Kayıt yaparken, faz sorunlarını en aza indirgemek için mikrofon yerleşimini iyi ayarlamanız gerekir. Gerekirse polarite anahtarını denemelisiniz.Bu, temel olarak dalga şeklini 180 derece döndürür ve faz sorunlarını çözebilir.

Mono dinleme, faz sorunlarını daha iyi tanımlamanızı sağlayabilir. Ses kaybolursa veya çıkış mono olduğunda zayıflarsa, bu, faz ayarlamaları yapmanız gerektiğine bir işarettir.

İki mikrofonla stereo algısı vermenin dört ana yolu vardır:
Ayrı ayrı yerleştirilen iki mikrofon (Spaced Pair – A-B)
Aynı noktadan iki mikrofonun konuşlandırılması (X-Y)
Birbirine yakın iki mikrofonun konuşlandırılması (M-S)
Binaural (“iki kulak”) tekniği.

1. Spaced Pair (A-B de denebilir)

Geniş bir stereo imaj için bu yöntemi denemelisiniz. Çoğunlukla bu yöntem için Matched pair olarak adlandırılan fazları uyumlu çift mikrofonlar kullanılır.
Bu mikrofonlar, ses kaynağının hizasına dikey olarak bulunan sanal bir orta çizgiye göre simetrik olarak konuşlandırılırlar. Bu stereo çiftin ses alma şekli, aralarındaki uzaklığı, ve ses kaynağından mesafesi değişkendirler. Bu konumların içinde saklı olan stereo (sağ-sol) bilgileri, ses dalgası volümü ve varış zamanıyla oluşur. Bu bilgiler, ses kaynağı ile mikrofonlar arasındaki mesafe değiştikçe son derece fazla değişebilir.

A-B

Bu teknikte bir çok faz sorunuyla karşı karşıya kalabilirsiniz bunun için 3: 1 kuralına dikkat etmek gerekir.

Bu kurala gore, her mikrofonla kendi ses kaynağı arasındaki mesafe ne ise, mikrofonlar arası mesafe onun en az 3 katı olmalı. Bu kurala her zaman uyulmadığı için, kimi zaman monoda dinlerken faz iptali veya faz uyuşmazlığı oluşur.

Bu teknikte iki adet cardioid veya omni algı yapısına sahip mikrofon kullanılır. Bu mikrofonlar birbirlerinden 50 ila 300 cm mesafe ile ayrılırlar.

2. X-Y

Stereo mikrofonlamanın en basit ve problemsiz olanı X-Y’dir

 

X-Y
X-Y mic ve Bar

İki kardioid mikrofonun dik açılarda konumlandırılması gerekir. Kapsüllerin önü hizalanmalıdır. Faz sorunları konusunda endişelenmenize gerek yoktur, çünkü kapsüller birbirine çok yakındır. Mikrofonların diyaframları (zarları) birbirine dokunmayacak şekilde mümkün olduğu kadar yakın konuşlandırılırlar. Böylece iki mikrofon arasında sıfır veya en azında sıfıra yakın faz farkı oluşur. Mono dinlendiğinde bir sorun duyulmaz. Sesin daha geniş olmasını istiyorsanız, mikrofonların açısını 90 dereceden daha fazla artırabilirsiniz. Ancak bunun merkezde odağı azaltacağını unutmayın.

Çoğu zaman X-Y mikrofon tekniklerinde cardioid mikrofonlar kullanılır. Mikrofonların birbirine göre açıları, genelde 90 dereceden 135 dereceye kadar değişir.

3. M-S ( Middle-Side)

M-S

Bu teknik stereo imaj üzerinde diğer tekniklerden daha fazla kontrol sağlar.
Tipik olarak, ses kaynağının merkezine bir kardioid / hiper cardiod mikrofon yerleştirilir. Side mikrofon, bi-directional (figure of 8) olmalı ve ses kaynağına göre 90 derece sağa-sola bakacak şekilde yerleştirilmelidir. Doğrudan gelen ses, birinci mikrofon tarafından alınır. Ambiyans (çevre) sesleri ikinci mikrofon tarafından yakalanır. Şayet “M-S matrix ” donanımınız varsa stereo bir kanal açarak X-Y gibi kaydedebilirsiniz.Yoksa Aşağıdaki adımları uygulayın;

a- İki mikrofondan gelen sinyalleri ayrı ayrı kanallara mono olarak kaydedin

b. Side kanalını duplicate edin ( Çoğaltın-kopyasını çıkarın)

c- Side kanallarından birini Ø (phase invert bulunan bir plug-in ile) ters faz yapın

d- Side kanallarını Side+ ve Side- olarak adlandırın ( isteğe bağlı , ne yaptığınızı biliyorsanız şart değil)

e- Side kanallarını tam sağ ve tam sol olarak panlayın

f- Volüme faderlarını birbirine eşleyin/gruplayın

g-Middle kanalını tam ortada panlayın
h- Side ve middle kanallarının volüm dengesini istediğiniz imaj oluşuncaya kadar ayarlayın. Middle kanalının seviyesinin Side kanallarının üzerine çıkmamasına dikkat edin.
Resim: https://soundtraining.com/?p=647 sitesinden alınmıştır.

Stüdyo kayıtlarında sıkça kullanılan bu teknikleri siz de kayıtlarınızda deneyin.
Tüm Stereo teknikleri için aşağıdaki tabloya göz atmanızda fayda var.

Klasik mikrofonlar için BURAYA bakabilirsiniz.
Pro Tools Ders Videoları BURADA

Yazının sonunda müzik listemizi ekleyelim.

 

 

 

Kürşat Taydaş

Bir düşünür der ki : Adınızı söyledikten sonra kendinizi anlatmanız gerekiyorsa daha çok yolunuz var. (aslında bunu daha sert bir üslupla söylüyor) Gerisi sizde..... arayan bulur...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir